در سالیان اخیر، فوتبال پرتغال با پرورش و معرفی بازیکنان متعددِ جوان و مستعدی مانند آنتونیو سیلوا، ویتینیا، فلورنتینو لوئیس، گونسالو ایناسیو، دیوگو کاستا، نونو مندش، رافائل لیائو و گونسالو راموس دوباره توجه باشگاه‌های بزرگ را معطوف به لیگ کشور خود و باشگاه‌های سرشناس و مدعی لیگ مانند بنفیکا، پورتو و اسپورتینگ کرده است. ماتئوس لوئیز نونز نیز از جمله همین بازیکنان است که در چند سال اخیر به سطح اول فوتبال اروپا راه پیدا کرده است. او از تابستان ۲۰۲۱ مورد توجه تیم‌های بزرگی مانند لیورپول و چلسی قرار داشت و در تابستان امسال به منچستر سیتی پیوست تا در فصل ۲۴-۲۰۲۳ پیراهن این تیم را بر تن کند.

او دوران حرفه‌ای خود را از باشگاه اریسیرینزه شروع کرد و در تابستان ۲۰۱۸ به باشگاه ایستوریل پرایا پیوست. تنها هشت بازی برای تیم اصلی کافی بود تا عملکرد او مدیران باشگاه اسپورتینگ لیسبون را تحت ‌تأثیر قرار دهد و پس از گذشت شش ماه، در روز آخر ژانویه با مبلغی نزدیک به یک میلیون یورو به اسپورتینگ بپیوندد.

ماتئوس نیم‌فصل باقی‌مانده را در تیم زیر ۲۳ سال باشگاه اسپورتینگ گذراند و از تابستان سال ۲۰۱۹ در کنار تیم اصلی حضور داشت. او در فصل ۲۰-۲۰۱۹ علاوه بر دقایق محدودی که برای بازی در تیم اصلی دریافت کرد، ۳۰ بازی نیز برای تیم زیر ۲۳ سال باشگاه انجام داد. نونز در فصل ۲۱-۲۰۲۰ رسماً وارد لیست بازیکنان تیم اصلی اسپورتینگ شد و در کنار ژوآئو پالینیا و ژوآئو ماریو -که به صورت قرضی از اینتر به باشگاه قبلی خود بازگشته بود-، سه گزینه‌ی اصلی روبن آموریم برای بازی در خط هافبک بودند.

نمایش ماتئوس در فصل ۲۱-۲۰۲۰ که تنها ۱۲۰۰ دقیقه فرصت بازی پیدا کرده بود، روبن آموریم را متقاعد کرد تا برای فصل ۲۲-۲۰۲۱ از او به عنوان زوج ژوآئو پالینیا در خط هافبک استفاده کند.

ترکیب اسپورتینگ لیسبون در فصل ۲۲-۲۰۲۱

در ترکیب فصل ۲۲-۲۰۲۱ ماتئوس به عنوان یک هشت آزاد ایفای نقش می‌کرد. او در فاز اول بازی‌سازی با حضور در فضایی بین کوآتِس و ایناسیو خود را گزینه‌ی پاس می‌کرد و معمولاً با دریافت پاس از مدافعین با توجه به سرعت بالا و تکنیک مناسبی که دارد، سعی در جلو بردن توپ داشت و مهره‌ی اصلی خط هافبک تیم آموریم برای دور زدن پرِس حریف به شمار می‌رفت.

نونز را می‌توان یک simple passer – کسی که با پاس‌های ساده توپ را به گردش در می‌آورد- در زمان مالکیت معرفی کرد که در کنترل بازی نیز مهارت دارد. او بیشتر ریسک‌های خود را در هنگام حمل توپ اجرا می‌کند و اکثراً در انتقال‌های مثبت سعی در ارسال پاس‌های پیش‌برنده یا پراگرسیو دارد که بخش عمده‌ای از پاس‌های ریسکی او را تشکیل می‌دهند.

توانایی نونز در بردن توپ‌های دوم و دوئل‌های فیزیکی به آموریم این امکان را داده بود تا برای حفظ فشار حملات بر تیم حریف، از او بخواهد در فضای پشت محوطه‌ی حریف قرار بگیرد تا با درگیر شدن بر سر توپ‌های دوم و برنده شدن در دوئل‌ها بتواند همچنان توپ را در اختیار اسپورتینگ نگه دارد. در نتیجه‌ی این کار، امکانِ پی‌ریزیِ موج جدیدی از حملات با کمک سارابیا و پدرو گونچالوز فراهم می‌شد.

در مواقعی که اسپورتینگ تیم حریف را از بالا پرِس می‌کرد، نونز می‌بایست پشت ‌سر پائولینیو نقش پشتیبان را برای خط اول پرِس اسپورتینگ ایفا می‌کرد و به عنوان رأس پایانی لوزی عقب‌تر از پائولینیو، سارابیا و گونچالوز قرار می‌گرفت.

او پرِس کردن را با شدت و سرعت مناسبی انجام می‌دهد و از توان و استقامت بالایی در این امر برخوردار است.

دیتای عملکرد ماتئوس نونز در فاز حمله، دفاع و در زمان مالکیت در فصل ۲۲-۲۰۲۱: صدک در مقایسه با هافبک‌های پنج لیگ اصلی در اروپا و رقابت‌های اروپایی (منبع دیتا: FBREF | منبع گراف: BTL)

علاوه بر نقاط قوتی که از ماتئوس نونز ذکر شد، این بازیکن در بعضی شاخص‌ها نیاز به پیشرفت کردن دارد. او در حمل توپ ماهر است، اما در به‌ موقع رها کردن توپ و تصمیم‌گیری اکثراً ریسکی‌ترین گزینه‌ی ممکن را انتخاب می‌کند.

به عنوان یک هافبک در پرِس و دفاع کوشا است، ولی گاهی دقت کافی به خرج نمی‌دهد و علی‌رغم مشارکت بالایی که در پرِس کردن دارد، نمی‌تواند درصد بالایی از پرِس موفق را ثبت کند. همچنین با توجه به این که قامت کوتاهی ندارد، باید در دوئل هوایی نیز عملکرد خود را بهبود ببخشد.

در تابستان ۲۰۲۲ شرکت فوسون مالک باشگاه ولورهمپتون انگلستان ۱۰۰ میلیون یورو پول به باشگاه تزریق کرد تا سه بازیکن جدید به جمع گرگ‌ها اضافه شود.

ماتئوس لوئیز نونز، ساشا کلایدزیچ و ناتان کالنیز سه خرید ولوز در این پنجره بودند که نونز در آخرین روزهای پنجره‌ی تابستانی به عنوان آخرین خرید ولورهمپتون معرفی شد.

دیر اضافه شدن او به تیم و حضور نداشتن در پیش‌فصل ولورهمپتون، عدم تعادل ترکیب ولوز به لحاظ کمیّت و کیفیت مهره در خط دفاع و محکم نبودن جایگاه برونو لاژ در رختکن به عنوان سرمربی وقت باشگاه باعث شد تا نونز متأثر از شرایط بحرانی باشگاه نتواند از ابتدا عملکرد خاصی را از خود نشان دهد.

ترکیب ولورهمپتون در نیمه‌ی اول فصل ۲۳-۲۰۲۲

تا قبل از تعطیلی مسابقات باشگاهی برای برگزاری جام جهانی قطر، وولوز تحت هدایت برونو لاژ و استیو دیویس که بعد از اخراج او به عنوان مربی موقت انتخاب شد، با آرایش ۱-۳-۲-۴ بازی را شروع می‌کرد.

اما هیت‌مپ (heatmap) نونز و شرح وظایفی که به او داده شده بود، ارتباط چندانی به وظایف یک پست شماره ده عادی که مطابق آرایش رسمی می‌دیدیم، نداشت.

در فاز اول بازی‌سازی ولوز، روبن نوِش در فضای بین کیلمن و کالینز قرار می‌گرفت و با ایجاد یک عرض دفاعی سه نفره پاس اول را از ژوزه‌سا دریافت می‌کرد. سپس نونز با عقب‌تر آمدن خود و قرار گرفتن در کنار ژوآئو موتینیو و قرارگیری در یک خط با آیت‌نوری و سمدو وظیفه داشت با توجه به توانایی بالای خود در حمل توپ و دور زدن پرِس حریف، پاس‌های متعددی را دریافت کند و توپ را جلو ببرد تا تیم با موفقیت از فاز اول بازی‌سازی عبور کند.

حمل توپ نونز

وظایف ماتئوس در زمان دفاع نیز بیشتر شبیه به یک پست شماره هشت کارگر بود و می‌بایست روی دست چپ نوِش قرار گرفته و نیم‌‌فضای سمت راست را پوشش می‌داد. به علاوه، با بازپس‌گیری توپ و قطع پاس‌های ارسال شده از ایجاد حملات از سمت راست توسط حریف جلوگیری می‌کرد و یک بلاک دفاعی مستحکم پنج نفره را در کنار پودنس، موتینیو، نوِش و گدِش تشکیل می‌داد.

ولوز به عنوان یک تیم واکنش‌گرا معمولاً کمتر از حریف خود مالکیت توپ را در اختیار دارد، اما در همین زمان محدود نقش نونز اهمیت ویژه‌ای داشت.

با توجه به این که موتینیو با بالاتر رفتن سنش بیشتر تمایل به حضور در مناطق عمیق‌تر زمین و بازی در یک شعاع حرکتی محدود را دارد و همچنین حضور روبن نوِش در پست شماره شش، نونز می‌بایست در پشت محوطه‌ی حریف به ایجاد موقعیت‌ می‌پرداخت و در مواقعی که ولوز روی به ارسال از کناره‌ها می‌آورد، ران‌هایی (Run) را برای توپ‌هایی که به تیر دورتر ارسال می‌شد به داخل محوطه انجام می‌داد.

در انتقال‌های مثبت، نونز شرح وظایفی مشابه موتینیو و نوِش داشت و باید در سریع‌ترین زمان ممکن با ارسال پاس‌های پراگرسیو به فضای خالی پشت ‌سر فولبک‌های هر دو سمت حریف، گدِش و پودنس را به دروازه‌ی حریف نزدیک می‌کرد تا از نابسامانی دفاع حریف استفاده کرده و به گل برسند.

نقشه‌ی پاس‌های پراگرسیو ماتئوس نونز در فصل ۲۳-۲۰۲۲ (منبع: Total Football Analysis)

اما پس از کسب نتایج ضعیف و قرار گرفتن ولورهمپتون در منطقه‌ی سقوط لیگ برتر تا پایان ماه نوامبر، باشگاه تصمیم گرفت تا جولن لوپتگی را به عنوان سرمربی انتخاب کند و با اضافه کردن کریگ داوسن، ماریو لمینا، بوبکر ترائوره و ماتئوس کونها بخشی از نقاط ضعف خود را پوشانده و تیم بهتری را برای ادامه‌ی فصل به رقابت‌ها بفرستد.

ترکیب ولورهمپتون در نیمه‌ی دوم فصل ۲۳-۲۰۲۲

در ابتدا تصور می‌شد که لوپتگی به فلسفه‌ی فوتبالی مطلوب خود پایبند باشد و تیمش را با آرایش ۳-۳-۴ به زمین بفرستد، اما ولوز زیر نظر لوپتگی هیچ شباهتی به تیم‌های سابق او نداشت و این تیم یک بازی فرسایشی و واکنش‌گرا را این بار زیر نظر لوپتگی و با آرایش ۲-۴-۴ خطی بازی می‌کرد.

نقش نونز در تیم لوپتگی تا حد زیادی شبیه به یک کاریله‌رو [1] (Carrilero) بود.

وظایف او در فاز اول بازی‌سازی تغییر خاصی نداشت و همچنان ماتئوس در فضایی نزدیک به خط دفاع، پاس‌های متعددی را دریافت می‌کرد و یکی از رئوس مثلث سمت چپ ولوز در کنار نوِش و هوگو بوئنو بود.

در فاز دفاعی نیز او نقش یک وینگر پشتیبان را داشت و می‌بایست با حضور در جناح چپ زمین اجازه نمی‌داد تا وینگر تیم حریف با فولبک چپ تیم خودی در شرایط یک-در-مقابل-یک قرار گیرد و ماتئوس با کمک او از خلق موقعیت و ایجاد تهدید گل از آن محدوده جلوگیری کند.

نونز به عنوان یک وینگر لبِ خط باید در حملات با جلو بردن توپ‌ در فلنک سمت چپ ارسال‌هایی به تیر نزدیک‌تر انجام می‌داد و با ارسال پاس کات‌بک به پشت محوطه به قصد ایجاد فرصت شوت‌زنی برای بازیکنانی مانند نوِش و موتینیو موقعیت ایجاد می‌کرد.

شروع جدید در سیتی

پیوستن به منچستر سیتی می‌تواند شروع جدیدی برای ماتئوس باشد، چرا که برخلاف دو باشگاه قبلی قرار است در فوتبالی کُنش‌گرا ایفای نقش کند و بخشی از مهارت‌های او در زمان مالکیت و در فاز حمله بیشتر مورد استفاده قرار گیرد.

با توجه به مصدومیت طولانی مدت کوین دی‌بروین، جدایی ایلکای گوندوغان، همیشه در دسترس نبودن کواچیچ و عدم اعتماد پپ گواردیولا به کلوین فیلیپس، نونز احتمالاً در فصل اول میزان مناسبی از دقایق ممکن را دریافت خواهد کرد تا اعتماد گواردیولا را به عنوان بازیکن ثابت به دست آورد.

جایگاه احتمالی ماتئوس نونز در ترکیب اصلی منچستر سیتی

علی‌رغم این که نونز توانایی بازی در هر سه پست شش، هشت و ده را دارد اما انتظار می‌رود که او در کنار فیل فودن به عنوان دو هافبک هجومی سیتی در آرایش ۱-۴-۲-۳ کار را شروع کنند.

حضور نونز به عنوان یک بازیکن راست‌پا در نیم‌‌فضای سمت چپ می‌تواند شرایط مطلوبی را برای او از بابت ارسال پاس‌های کلیدی بیشتر و شوت‌زنی از پشت محوطه ایجاد کند. پپ به او اجازه خواهد داد تا در فضای جلوی مدافعین وسط حریف (pocket) بازی کند تا ضعف ارلینگ هالند در بازی پشت به دروازه رو بپوشاند؛ همچنین با حضور جک گریلیش به عنوان وینگر لبِ خط، سمت چپ سیتی جاذبه‌ی بیشتری را داشته باشد و راحت‌تر بتواند دفاع حریف را کِش بیاورد و فضاهای بیشتر را برای نفوذ در آن ایجاد کند.

به احتمال زیاد بازی دادن به کواچیچ ارجحیت داشته باشد و نونز فصل را به عنوان بازیکن تعویضی شروع کند ولی به دلیل پروفایل خاصی که دارد و مواردی که در سالیان اخیر به بازی خود اضافه کرده، دست پپ را برای اعمال تغییرات بیشتر باز می‌گذارد و حتی او را مُجاب به ایجاد تغییرات در شکل بازی سیتی کند.

جمع بندی

اظهار نظر گواردیولا در مورد نونز

دو سال بعد از این اظهار نظر پپ در مورد نونز حالا او می‌تواند با بازیکن مورد علاقه‌ی خود کار کند و از مهارت‌های او در تیم خود بهره ببرد.

نونز با تجربه‌ی بازی در نقش‌های باکس‌تو‌باکس، متزالا، کاریله‌رو، هافبک بازی‌ساز آزاد (advanced playmaker) [2] و هشت آزاد تنوع زیادی را به خط هافبک سیتی خواهد بخشید و به دلیل دارا بودن همین پروفایل جامع، حتی در صورت ایجاد تغییرات عمده در سیستم و شکل بازی سیتی، او جایگاه خود را در آینده‌ی بلندمدت سیتی خواهد داشت.

اما باید صبور بود، چرا که نونز تنها یک فصل کامل را در لیگ برتر پشت سر گذاشته و به تازگی با شرایط لیگ خود را وقف داده و پیش‌تر از این تجربه‌ی کار با یک مربی تراز اول مانند گواردیولا را نداشته و فشار بازی در یک تیم مدعی در انگلیس و اروپا را هنوز تجربه نکرده است. باید دید او چگونه خود را با شرایط تازه‌ی دوران ورزشی‌اش وقف می‌دهد.

[1] هافبکی با نقشی شبیه به باکس-تو-باکس، با وظایف هجومی کمتر و دفاعی بیشتر (برخلاف متزالا که وظایف هجومی بیشتر و دفاعی کمتر دارد). معمولا در کنار هافبک وسط مرکزی بازی می‌کند و وظیفه پوشش فضاهای عرضی زمین را دارد.

[2] یک بازی‌ساز آزاد و همه‌کاره که با قابلیت‌های هجومی‌اش مانند دریبلینگ، پاس‌های نهایی و ویژن بالا و مهارت در شوت‌زنی به یاد آورده می‌شود که می‌توان از آنها در پوزیشن‌های مختلفی از جمله در پست ۱۰، جناحین و پست ۸ بازی گرفت.