بسیاری از هواداران حرفه‌ای فوتبال با مفاهیم عمومی تاکتیکی آشنایی دارند. پرس و ضد پرس، فشردگی، دفاع منطقه‌ای، فاز انتقالی و… برای خیلی‌ها کلمات آشنایی هستند. اما شاید پیچیدگی واقعی این مفاهیم از نظر بسیاری دور مانده باشد. به دلیل جایگشت‌های بی شمارِ حالت‌های ممکن در موقعیت‌ها که ناشی گستردگی زمین بازی و تعداد و شکل ارتباط بازیکنان است اجرای تاکتیک‌ها و نظم تیمی در این ورزش در قیاس با بسیاری از ورزش‌های گروهی دشوارتر است. این تنوع حالت و تکراری نبودن الگوها، خود از دلایل جذابیت غیر قابل رقابت فوتبال است، اما حقیقت این است که در فوتبال روز جهان مربیان بزرگ بیشتر و بیشتر به دنبال تحت کنترل در آوردن الگوهای هجومی و دفاعی تیم‌های خود هستند. به نظر نمی‌رسد این تلاش مربیان، تاکنون تهدید جدی برای جذابیت فوتبال به وجود آورده باشد، زیرا علیرغم این تلاش مربیان، همچنان تنوع به حدی زیاد است که ذائقه مخاطب خسته نمی‌شود و درجه آزادی بازیکن و توپ در زمین به حدی بالاست که این تکرارخواهی مربیان معمولا از یک حدی بیشتر نمی‌تواند جلوی آن را بگیرد. بنابراین حتی ممکن است از زاویه‌ای دیگر حتی جذابیتی از شکلی تازه ایجاد کند.
یکی از زوایای مهم فوتبال که در پشت پرده هیاهوی ملموس روزمره قرار گرفته، تمرین است. آنچه ما آخر هفته از بازیکنان تیم‌ها در زمین می‌بینیم نتیجه جلسات تمرینی طول هفته است. جایی که در فوتبال امروز تیم بزرگی از مربیان، آنالیزورها، کادر پزشکی و کارگران، مانند آماده سازی صحنه برای یک تئاتر یا کنسرت بزرگ، در تکاپو هستند. در خلال تمرین تاکتیک‌ها و استراتژی‌ها زاده می‌شود تا سرانجام در پایان هفته برای میلیون‌ها بیننده اجرا شوند.
باشگاه دانشجویان فوتبال در یک سری ترجمه، برای کسانی که علاقه دارند نقبی بزنند به این جلسات تمرین و با شیوه‌های طراحی و اجرای آن آشنا شوند، نمونه‌هایی از این جلسات تمرینی مربیان بزرگ را منتشر خواهد کرد. منبع این یادداشت‌ها سایت الیت ساکر[1] است. انتخاب جلسات با نگاه به بار آموزشی مفاهیم پایه‌ای همراه خواهد بود.
تمرین دفاع سه نفره
آنتونیو کنته
«دفاع سه نفره یکی از مهم‌ترین محورهای روش بازی ماست. این شیوه به خط حمله تحرک بیشتری می‌بخشد و با فشرده کردن فضای مرکز زمین در دفاع، مسیرهای نفوذ حریف را می‌بندد. در عین حال گزینه‌های بازیسازی از عقب و پاس های در عمق و کانال‌های هجومی بهتری برای حمله باز می‌شود. اگرچه این تمرین در وهله اول برای آموزش و تمرین دفاع سه نفره است اما به جنبه‌های دیگر بازی نیز توجه دارد. علاوه بر آموزش چگونگی دفاع از دروازه با سه نفر، این امکان را به مدافعین می‌دهد که روش‌های مختلف انتقال توپ به جلو را نیز مرور کنند: حرکت با به توپ، پاس دادن به مرکز زمین، استقفاده از وینگ‌بک‌ها، و یا بازی مستقیم با مهاجمان از طریق کانال‌های کناری خط میانی».
شاخص‌های تمرین
منطقه مورد نیاز:
کمی بیشتر از یک نیمه زمین
ابزار:
توپ، کاور، مانع و دو دروازه سایز کامل
تعداد بازیکنان:
تا 20 نفر + دو دروازه‌بان
زمان تمرین:
دایره تاکتیکی 12 دقیقه
بازی تاکتیکی 30 دقیقه
بازیکنان باید چه کار کنند؟
۱. دایره تاکتیکی
این جلسه تمرین با 10 دقیقه گرم کردن فیزیکی و 10 دقیقه گرم کردن تکنیکی (کار با توپ) آغاز می‌شود. سپس بازیکنان در یک منطقه در حدود 10×12 یارد (تقریبا 9 در 11 متر) دایره می‌زنند. بازیکنان را به گروه‌های 9 نفره تقسیم می‌کنیم. شش بازیکن صاحب توپ در مرز محوطه و سه بازیکن که در داخل محوطه بازی می‌کنند.
- شش بازیکن خارج از فضا که مالکیت توپ را دارند فقط حق دارند یک بار به توپ ضربه بزنند و باید تلاش کنند تا جای ممکن مالکیت را حفظ کنند
- سه بازیکن داخل فضا باید بازیکنان صاحب توپ را پرس کنند و بلاک و در نهایت پاس را قطع کنند.
- اگر مدافعان موفق شوند توپ را بگیرند باید آن را به خارج از فضای بازی دفع کنند.
شش بازیکن خارج محوطه فقط حق زدن یک ضربه به توپ را دارند و باید سعی کنند با پاسکاری تک‌ضرب بین خود مالکیت توپ را تا جای ممکن حفظ کنند. بازیکنان مدافع باید با پرس کردن، بلاک کردن و قطع توپ مالکیت را از بازیکنان خارج محوطه بگیرند و در صورتی که بتوانند توپ را بگیرند باید آن را به خارج از فضای بازی شوت کنند تا یک امتیاز برایشان ثبت شود.
این بازی برای شش دست دو دقیقه‌ای تکرار می‌شود و هر بار سه بازیکن داخل محوطه با سه بازیکن خارج فضا عوض می‌شوند. سه بازیکنی که در زمان حضور در محوطه بیشترین توپ را دفع کنند، برنده خواهند بود.
هدف کلیدی این تمرین چیست؟
حمایت و جاگیری مهم‌ترین اصل برای سه بازیکن پرس کننده است، چرا که آن‌ها باید دقیقا در موقعیت درست باشند تا بتوانند پاس را قطع کنند. همچنین آن‌ها باید برای بازپس‌گیری توپ شدت عمل داشته باشند. این بازیکنان باید هجومی رفتار کنند تا بتوانند با فشار روی بازیکنان روی خط، هر پاسی که وارد فضایشان می‌شود را قطع کنند. ارتباط بین این سه بازیکن نکته کلیدی دیگر است. در حین پرس باید اطلاعات حیاتی مربوط به چگونگی حرکت را با هم مبادله کنند.
۲. بازی تاکتیکی
بازیکنان در فضایی کمی بزرگ‌تر از یک نیمه زمین جای می‌گیرند و در هر دروازه یک دروازه‌بان قرار می‌گیرد. یک فضای میانی به ابعاد 36×10 یارد و دو کانال ارسال توپ در کناره‌ها -همانطور که در تصویر نشان داده شده- مشخص می‌شود. هر تیم سه بازیکن دفاعی و سه بازیکن هجومی دارد.
منطقه میانی با سه بازیکن اشغال شده است. دو هافبک بی طرف که برای تیمی که در آن لحظه صاحب توپ است بازی می‌کنند و یک مدافع بی طرف که وظیفه پرس کردن این دو هافبک را برای تیم مدافع به عهده دارد. علاوه بر این هر تیم یک وینگ‌بک در هر سمت زمین، روی خط نیمه بازی دارد که در یک کانال کناری بازی می‌کنند. بازی با دروازه‌بان آغاز می‌شود که توپ را به یکی از سه مدافع جلوی خود پاس می‌دهد. سه مهاجم تیم حریف مدافعان را پرس می‌کنند و سعی می‌کنند توپ را از آن‌ها گرفته و به دروازه حمله کنند.
- دروازه‌بان با پاس دادن به یکی از سه مدافع بازی را شروع می‌کند. سه مدافع زیر فشار پرس سه مهاجم حریف هستند
- مدافعان تلاش می‌کنند پرس حریف را شکسته و توپ را به مهاجمان خود در نیمه دیگر زمین برسانند
- برای انقال توپ می‌توان از دو هافبک بی طرف در منطقه میانی استفاده کرد. آن‌ها باید تک ضرب بازی کنند و همزمان تحت پرس از سوی مدافع بی طرف هستند
- پس از رسیدن توپ، مهاجمان برای گلزنی می‌توانند در موقعیت یک برابر یک مقابل مدافع حریف اقدام به عبور یا شوت کنند، یا اینکه توپ از سمت وینگ‌بک ها روی دروازه ارسال شود
بازی سه برابر سه در منطقه دفاعی. هدف برای مدافعین شروع کننده بازی این است که با بازی ترکیبی توپ را به سوی دیگر زمین به مهاجمان برسانند. پاس ها می‌توانند با استفاده از هافبک‌های بی طرف حاضر در منطقه میانی به فورواردها برسند. این بازیکنان فقط حق یک ضربه دارند و مدافع بی طرف در فضای میانی، این هافبک‌ها را پرس می‌کند (تصویر۲-الف). مدافعان همچنین می‌توانند از کانال باریک بین فضای مشخص شده در مرکز و کناره‌های زمین (به تصویر نگاه کنید) توپ را مستقیما به مهاجمان پاس بدهند (تصویر ۲-ب).
- اگر بازی از طریق هافبک‌های بی طرف میسر نبود، مدافعان می‌توانند از کانال باریک بین فضای مرکزی و فضای کناری توپ را مستقیم به مهاجمان برسانند
- اگر مدافعان توپ را در منطقه دفاعی خود پس بگیرند می‌توانند اقدام به ضد حمله کنند. البته در این تصویر گل می‌خورند
وقتی توپ به مهاجمان می‌رسد آن‌ها می‌توانند در موقعیت یک برابر یک با مدافعان، اقدام به دریبل یا شوت زدن کنند. همچنین می‌توانند با کار ترکیبی مدافعان را از پیش رو بردارند و دروازه را هدف قرار دهند. گزینه دیگر استفاده از وینگ‌بک‌هاست. آن‌ها حق خروج از کانال کناری را ندارند اما می‌توانند توپ را دریافت و به روی دروازه ارسال کنند.
اگر مدافعان موفق شوند توپ را از مهاجمان بگیرند، می‌توانند اقدام به ضد حمله کنند. اما تنها حق استفاده از همان گزینه‌های پاس را دارند که در طراحی تمرین وجود دارد. این بازی در دو وقت پانزده دقیقه‌ای انجام می‌شود.
هدف کلیدی این تمرین چیست؟
سه مدافع وقتی توپ را در اختیار دارند باید بتوانند با ارتباط قوی و بازی ترکیبی به هم کمک کرده و از پرس حریف عبور کنند. آن‌ها همچنین باید بتوانند در موقعیت یک برابر یک و حتی یک برابر دو از دروازه در مقابل مهاجمان حریف دفاع کنند. اگر تیم مهاجم با وینگ‌بک‌ها بازی کند، بسیار مهم است که مدافعان با سرعت مناسب در موقعیت‌های دفاعی خود مستقر شوند تا مهاجمان حریف را در برابر ارسال یارگیری کنند.
[1] elitesoccercoaching.net تمام کردیت محتوای تولیدی متعلق به سایت الیت ساکر است و باشگاه دانشجویان فوتبال این محتوا را برای سهولت استفاده مخاطب فارسی زبان ترجمه کرده است.
یک پاسخ
دمتووون گررررم، محشره استفاده کردم
لطفا یه آنالیز کامل از اندیشه های تاکتیکی سر الکس فرگوسن و فن خال تو سایت کار کنید، هرچی گشتم چیز تمام و کمالی در این رابطه پیدا نکردم
در هر صورت محشرید، ب شخصه به این بحثای تاکتیکی و تمرینی ب شدت علاقه دارم و سایتتون کمک زیادی برای افزایش اطلاعاتم کرده. دمتووون گرم