آنالیز تاکتیکی: تیمو ورنر

تیمو ورنر این روزها به مهاجم پر مشتری‌ای در دنیای فوتبال تبدیل شده است. گل­زنی مداوم برای آر بی لایپزیگ، به عنوان جذاب‌­ترین تیم آیند‌ه­دار اروپایی حالِ حاضر، مسلماً نوید­دهنده‌­ی یک انتقال پر سر و صدا و گران‌قیمت است و تعجبی ندارد اگر بایرن مونیخ، لیورپول و منچستر یونایتد برای جذب او علاقه نشان داده‌­اند. ورنر در فصل 20-2019 توانسته 21 گل به ثمر برساند که این فصل را به موفق­‌ترین فصل او، در میان چهار فصل حضور موفقش در لایپزیگ، تبدیل کرده است. تا اینجا در این فصل، در میان پنج لیگ معتبر اروپایی، تنها چیرو ایموبیله از لاتزیو و بازیکن افسانه‌­ای بوندسلیگا، روبرت لواندوفسکی، توانسته‌­اند آمار گلزنی بالاتر از 21 گل در لیگ­‌شان ثبت کنند.

سرمربی تیمو ورنر در لایپزیگ، تغییر نقش او را در تیم باعث بالاتر رفتن متوسط کارایی او در بازی می‌­داند. به گفته­‌ی یولیان ناگلزمن، «ما نمی­خواهیم او را دقیقاً در خط آخر بازی دهیم. او را در ترکیب اصلی کمی عقب­‌تر قرار داده‌­ایم تا با داشتن فضای بیشتر، فرصت پیدا کردن ریتم خود را داشته باشد و توانایی واقعی خود را در زمین نشان دهد. حالا نسبت به سال­‌های پیش توپ‌های بیشتری به او می‌­رسد و او در موقعیت تازه­‌ی خود، یعنی بازی بین خطوط در مقابل تیم­‌های عقب نشسته در دفاع، پیشرفت کرده است. اگر او می­‌خواهد به جمع بهترین­‌ها در دنیای فوتبال وارد شود باید کماکان تلاش کند تماس خود را با توپ در طول بازی افزایش دهد.»

آنالیز تاکتیکی

تیمو ورنر از زمانی که در سال 2016 با 10 میلیون یورو به آر بی لایپزیگ آمد، توانسته در 138 باری که در مسابقات لیگ و تورنومنت­‌های اروپایی به میدان رفته، 83 گل به ثمر برساند. این آمار نشان می­‌دهد که بیشترین خطر او هنگامی است که در جلوی دروازه قرار گرفته باشد. در زمانه­‌ی کریستیانو رونالدو و لیونل مسی، هر آماری کمتر از یک گل در هر بازی آنچنان به چشم نمی­‌آید؛ اما بازیکنان کمی هستند که توانسته­‌اند همانند ورنر، آمار گلزنی خود را در طول چهار سال بازی در سطح اول فوتبال، روی یک گل در هر 1.6 بازی نگه دارند. او که توانسته در سن 24 سالگی و در ابتدای مسیر حرفه‌­ای چنین آماری به نام خود ثبت کند، لایق توجه بسیار بیشتری است.

ورنر یکی از سریع­ترین­‌ها در میان بهترین بازیکنان بوندسیلگا است و بیشتر موفقیتش به جا گذاشتن دفاع آخر بستگی دارد. مدافعین تیم­‌های مقابل در برابر ورنر، که سرعت­‌هایی بالغ بر 35 کیلومتر بر ساعت را در فصل 19-2018 ثبت کرده بود، برای ندادن فضای فرار به او در پشت سر خود، ناگزیر به عقب‌­نشینی بودند. با این وجود، اصرار او به دویدن در فضای محدود پشت دفاع، کمی تک­‌بعدی به نظر می­‌رسید، و معمولاً هم‌­تیمی­‌های خود را مجبور به انجام سانترهای عجولانه یا پاس­های عمقی جاه­‌طلبانه می­کرد، که به ندرت با موفقیت همراه بودند.

ورنر، همان­طور که ناگلزمن نیز اشاره کرد، باید بُعد دیگری از فوتبال خود را پرورش می‌­داد تا بتواند در بازی­‌سازی مشارکت بیشتری داشته باشد. حالا او بهتر از همیشه می‌­تواند در سیستم 3-4-3 ناگلزمن، که در آن دفاع‌های کناری – که شامل آنجلینیو، بازیکن سابق منچسترسیتی، و یکی از این دو بازیکن یعنی نوردی موکیله و کریستوفر انکونکو می‌­شود – به حمله اضافه می­‌شوند (تصویر بعدی)، برای بازپس­‌گیری توپ در بین خطوط به عقب برگشته و برای دیگر هم­‌تیمی­‌هایش موقعیت­‌سازی کند. این برای ورنر، به عنوان مهاجمی که پاهای توانایی برای کنترل و حفظ موثر توپ داشته است، یک پیشرفت طبیعی حساب می­‌شود. او تلاشی برای زدن ضربه‌ی سر نمی­‌کند و به ندرت ضربه­‌ی سر مفیدی به توپ زده است؛ به طوری که، در 25 بازی خود در فصل ۲۰-۲۰۱۹ بوندسلیگا، تنها در پنج مورد از 26 نبرد هوایی با حریفان پیروز شده است.

ورنر، در عوض، توانایی‌­های خود را می­‌شناسد و بر اساس آنها بازی می­‌کند. هدف اصلی او قرار گرفتن در موقعیت­‌های خطرناک جلوی دروازه است و این کار را با مهارت انجام می­دهد؛ به طوری که، تنها هفت بازیکن در پنج لیگ معتبر اروپایی توانسته‌­اند در لیگ 20-2019 شوت­‌های بیشتری را، نسبت به ورنر، روانه­‌ی دروازه کنند. علاوه بر اینکه او یک تمام‌­کننده‌­ی فوق­‌العاده است، ترکیب سرعت بالا و حرکات هوشمندانه او می­‌تواند ویرانگر باشد. مقدار کل xG (احتمال گل شدن شوت) او در این فصل بوندسلیگا، برابر با 18.49، یعنی 2.5 واحد کمتر از مقدار واقعی آن برای ورنر، است. در مقام مقایسه، مقدار xG لواندوفسکی تنها 1.3 واحد بیشتر از تیمو ورنر است.

در حرکت بودن مدام ورنر، او را  قادر به فضاسازی برای دیگران و گریز از مدافع مستقیم خود ساخته است. همچنین، از آنجایی که مدافعان باید مدام بین گزینه‌­های تعقیب او تا میان‌ه­های زمین یا سپردنش به دست هافبک‌های خودی، یکی را انتخاب کنند، تعقیب کردن او نیز مشکل­‌تر شده است. او به خوبی می­‌تواند بدون فرصت دادن به مدافع برای انجام واکنش، با حرکت در فضای کور پشت مدافع سمت راست، بدون شناسایی شدن، با زمان­‌بندی دقیق و فرار از کنار زمین، خود را به نزدیکی دروازه برساند.

نقش در آر بی لایپزیگ

ورنر، با عقب­‌تر بازی کردنِ مدافعان تیم­‌های مقابل، فرصت کمتری برای حرکت پشت آنها دارد، اما ناگلزمن با به کار گرفتن گلزن اصلی تیمش به عنوان بازیکن آزاد و دادن دستورهای مشخص به او، او را برای گرفتن توپ آزاد گذاشته است. حرکات او باعث ایجاد فضا برای بازیکنان گوشه­‌ای‌­تری مثل مارسل سابیتزر، آنجلینیو و انکونکو، برای نفوذ به پشت خط دفاعی می­‌شود.

حالا ورنر با تصاحب توپ در بین خطوطِ تحت فشار، چرخیده و آن را به نزدیک­ترین بازیکن برای نفوذ به خط دفاع می‌­رساند. در مثال تصویر بالا، که مربوط به بازی آنها مقابل ماینتز است، ورنر برای رسیدن به پاسی که به او داده شده جلو کشیده و با یک پاس در عمقِ تک ضرب و تماشایی یوسف پولسن را از سمت راست راه می­‌اندازد. پولسن با حرکت بی امان به سمت گل، توپ را به نزدیک دروازه برای هالستنبرگ سانتر کرده و او نیز از فاصله­‌ای نزدیک گل را به ثمر می­رساند.

دویدن مهاجمان در جهت­‌های مخالف برای جدا کردن مدافعان و ایجاد رخنه در خط دفاع، ویژگی بارز لایپزیگِ ناگلزمن است. معمولاً کسی تیمو ورنر را هنگام حرکت رو به عقب او در بین خطوط تعقیب نمی­‌کند؛ در نتیجه، با پیوستن هافبک­ها یا مدافعین کناری به حمله و برتری عددی در یک سوم هجومی، ورنر می­تواند بلافاصله دور زده و خود را در جهت دروازه قرار دهد.

در سال اخیر، ناگلزمن در تلاش بوده تا به ورنر فضای بیشتری برای بازی بدهد، به همین جهت او در چند بازی در طول سال گذشته، حضورهای بسیار موفقی در بال چپ لایپزیگ داشته است. او زمانی آنقدر متمایل به توپ بازی می­‌کرد که گاهی اوقات حرکتی مشابه با هم­تیمی مهاجمش انجام می­داد و باعث دوباره‌­کاری می­‌شد؛ در صورتی که حالا بسیار بهتر می­تواند وظایف خود را به عناون بازیکن کناری، انجام داده و با حفظ موقعیت خود منتظر رسیدن توپ بماند (تصویر بعد). با رسیدن توپ، تیمو ورنر به سمت راست خط دفاعی حمله کرده و معمولاً با حرکت برشی به سمت داخل محوطه‌­ی جریمه رفته و با پای راست خود به سمت دروازه شلیک می‌کند. بیشتر گل­های او در این فصل – 22 از 25 گل او در بوندسلیگا و جام قهرمانان اروپا – با استفاده از برتری او در این ناحیه به ثمر رسیده است.

تیمو ورنر، در هنگامی که مدافعان جلو کشیده و فضای پشت‌شان را خالی  می‌­گذارند، همچنان زهردار است؛ به طوری که او چهار گل خود را در فصل 20-2019 از روی ضد حمله به ثمر رسانده است، آماری که هیچ بازیکن دیگری در پنج لیگ ممتاز اروپایی نتوانسته بهبود بخشد. با وجود اینکه بازی ورنر در چندین بُعد پیشرفت کرده، هنوز هم تخصص او فرار به فضای خالی پشت دفاع است.

حالا ورنر به مهاجم بهتری، نسبت به سال گذشته، تبدیل شده است و با اینکه گل­‌هایش تیتر یک اخبار را به خود اختصاص داده‌اند، هنوز توانایی­‌های قابل رشد فراوانی دارد. به نظر می­‌رسد پیشرفت­‌هایی که اخیراً در بازی ورنر ایجاد شده، او را در مسیرِ برداشتن قدم منطقی بعدی در مسیر حرفه­‌ایش، یعنی ورود به یکی از باشگاه‌­های تراز اول فوتبال اروپا، قرار داده است.